Een verkoudheid heb je erg gemakkelijk te pakken. Waarom is dat zo? En hoe word je ziek? Zijn er redenen waarom we een verzamelplaats voor virussen en bacteriën worden? Ja, die zijn er zeker. Een zwak immuunsysteem laat vaak zien dat onze levens- en voedingsgewoonten uit balans zijn geraakt. De redenen voor deze onbalans kunnen heel verschillend zijn. Ze omvatten:
- Stress
- Kou
- Ongebalanceerde voeding
- Overbelasting
- Slaapgebrek
- Alcohol
- Nicotine
- Ziekten en medicijnen
Stress
Zowel acute kortetermijnstress als chronische stress hebben, zij het op verschillende manieren, invloed op ons specifieke en niet-specifieke immuunsysteem. Het niet-specifieke afweersysteem wordt over het algemeen geactiveerd wanneer ziekteverwekkers zich in het lichaam bevinden. De cellen van het specifieke immuunsysteem “herinneren” zich daarentegen na het eerste contact met een ziekteverwekker en passen hun tegenmaatregelen dienovereenkomstig aan. Hoe het immuunsysteem precies werkt en wat de hieronder genoemde termen “killer cellen” en “lymfocyten” betekenen, kunt u hier lezen.
- Acute stress: Acute stress versterkt het niet-specifieke immuunsysteem, terwijl de specifieke afweer op korte termijn wordt verminderd. Ons lichaam reageert op acute stress door een toename van de witte bloedcellen, fagocyten en natuurlijke killer cellen. Bovendien zijn de killer cellen actiever, terwijl de gespecialiseerde immuuncellen zoals de T-lymfocyten langzamer delen.
- Chronische stress: De negatieve effecten van stress op het immuunsysteem treden op wanneer de stressfactoren gedurende langere tijd aanhouden en als belastend worden ervaren door de betrokkenen. Bij langdurige stress, dat wil zeggen aanhoudende belasting, wordt zowel het niet-specifieke als het specifieke immuunsysteem verzwakt. Het aantal cellen betrokken bij immuunreacties in het bloed neemt af. Net zoals bij acute stress delen de T-lymfocyten zich langzamer, terwijl de killer cellen minder actief zijn. Mensen die constant onder stress staan, worden sneller ziek omdat virussen en bacteriën, die bijvoorbeeld een verkoudheid of griep veroorzaken, vrij spel hebben.
Kou
Frisheid hoeft niet per se tot een verkoudheid met rhinitis (verstopte neus) of zelfs rhinosinusitis (ontsteking van de neusbijholten) te leiden. Maar in een onderkoeld lichaam zijn de slijmvliezen minder doorbloed. De externe beschermingsbarrière van ons immuunsysteem wordt daardoor doorlaatbaarder voor bacteriën en virussen. Lees hier meer over sinusitis en verkoudheid.
Ongebalanceerde voeding
De darm speelt een belangrijke rol in het immuunsysteem, omdat een groot deel van de cellen van onze eigen menselijke afweer zich in het maagdarmkanaal bevindt. Een onevenwichtige voeding en spijsverteringsproblemen hebben een negatieve invloed op de balans van micro-organismen in de dikke darm. Een gezond voedingspatroon met voldoende vitamines en voedingsstoffen kan het immuunsysteem duurzaam versterken en de vatbaarheid voor infecties verminderen.
Overbelasting
Matige lichaamsbeweging is gezond. Te veel sport kan echter het tegenovergestelde effect hebben. Sportieve topprestaties en overbelasting, en de daarmee gepaard gaande psychische belasting, kunnen leiden tot een sterke verzwakking van de immuunafweer.
Slaapgebrek
Mensen die regelmatig minder dan zes uur per nacht slapen, hebben aanzienlijk vaker last van infecties dan langslapers. De reden: slaapstoornissen en de daarmee samenhangende vermoeidheid veroorzaken stress. Dit leidt onder andere tot een verhoogde afgifte van het stresshormoon cortisol, dat op zijn beurt invloed heeft op de hele stofwisseling. Lees hier meer over slaap.
Alcohol
Te veel alcohol is schadelijk voor onze gezondheid. Dat weten we wel. Maar wat is het effect op ons immuunsysteem? Alcohol blokkeert bepaalde proteïne-receptoren die belangrijk zijn voor de mobilisatie van onze afweerkrachten. Bovendien worden bepaalde moleculen, zogenaamde cytokines, geblokkeerd. Deze signaleren ons lichaam om binnengedrongen bacteriën of virussen in geval van infectie onschadelijk te maken. Als alcohol dit systeem beïnvloedt, verloopt deze afstemming niet soepel.
Nicotine
Bij roken en het daarbij ingenomen nicotine worden de trilhaartjes in de bronchiën gedurende uren verstoord in hun activiteit. Deze fijne haartjes zijn echter erg belangrijk voor het verwijderen van schadelijke indringers en vreemde voorwerpen zoals stof, bacteriën en virussen.
Ziekten en medicijnen
Ook stofwisselingsziekten, operaties en radiotherapie, evenals bepaalde medicijnen zoals pijnstillers of cytostatica, kunnen het immuunsysteem verzwakken.
Onze levensstijl en voeding kunnen het immuunsysteem verzwakken. Maar u kunt uw afweer ook gericht versterken. We hebben hier handige tips voor u samengesteld.
