Merk je dat je steeds vaker stijf uit bed komt? Heb je last van stijfheid na een poosje zitten of pijn in je handen, knieën of heupen? Bijna 50% van de vrouwen ervaart gewrichtsklachten tijdens de overgang. Meestal nemen deze klachten in de eerste jaren na de menopauze toe en kunnen ze in de jaren daarna weer afnemen. Maar wat kun je doen om de klachten te verminderen?
Spierpijn tijdens de overgang
Door dalende oestrogeenspiegels verandert de spierspanning, wat spierpijn veroorzaakt tijdens de overgang. Ook kan het spierweefsel verminderen en minder elastisch worden. Hierdoor verliezen je spieren hun soepelheid, wat je merkt wanneer je in beweging komt.
Gewrichtspijn door de overgang
Kraakbeen vormt een beschermend laagje tussen de gewrichten, wat beweging soepel maakt, als een scharnier. Bij dalend oestrogeen wordt het kraakbeen dunner en minder elastisch, waardoor de gewrichten stroever functioneren en pijn kunnen doen.
De oorzaak is moeilijk te achterhalen, vooral omdat de kans op chronische reumatische aandoeningen zoals osteoartritis toeneemt tijdens de overgang.
Spier- en gewrichtsklachten worden beschouwd als atypische overgangsklachten. Dit betekent dat de klachten tijdens de overgang optreden en/of verergeren, maar niet uitsluitend te wijten zijn aan de daling van oestrogeen.
Symptomen van spier- en gewrichtsklachten tijdens de overgang zijn onder andere:
- Stijfheid/stramheid, vooral na stilzitten of wakker worden. Dit verbetert vaak met beweging.
- Pijn in kleine gewrichten, zoals de handen, maar ook grote gewrichten zoals de knieën en heupen, kan pijnlijker zijn bij beweging.
- Vervorming van botuiteinden door bijna verdwenen kraakbeen, zoals knobbels op vingerkootjes.
- Verminderde spierkracht, zoals moeite hebben om een pot te openen.
- Een krakend geluid bij beweging wijst op minder kraakbeen in het gewricht.
Is het gewrichtspijn of artrose?
Kraakbeen herstelt moeilijk omdat het geen bloed- of lymfevoorziening heeft. Bij blijvende schade spreken we van artrose. Dit is op röntgenfoto’s zichtbaar door een kleinere ruimte tussen de gewrichten. In ernstige gevallen kunnen de botten elkaar raken door verdwenen kraakbeen. Het stadium van artrose wordt vastgesteld met een Kellgren-score, variërend van 0 (geen artrose) tot 4 (ernstige artrose).
Onderzoek
Recent dieronderzoek laat zien dat een oestrogeendaling verband houdt met gewrichtskraakbeenbeschadiging en goedaardige uitsteeksels bij peesaanhechtingen, wat pijn veroorzaakt.
Dit suggereert dat oestrogeen beschermend werkt voor gewrichten. In 2013 publiceerde Chlebowski een studie over oestrogeentoediening bij 10.793 vrouwen zonder baarmoeder die gewrichtspijn en -zwelling ervaren tijdens de menopauze. Deze vrouwen namen deel aan de Women’s Health Initiative (WHI) studie.
De helft kreeg oestrogeen (0,625 mg/dag) en de andere helft een placebo. Na een jaar was de gewrichtspijn duidelijk verminderd in de groep met oestrogeen, wat ook na 3 jaar aanhoudend was. De gewrichtszwelling nam echter toe in de oestrogeengroep.
Spier- en gewrichtsklachten tijdens de overgang verminderen
Bij spier- en gewrichtspijn wil je misschien minder bewegen, maar dat maakt de klachten vaak erger. Je kunt ze zoveel mogelijk voorkomen en behandelen door gezond te leven en actief te blijven.
- Probeer dagelijks minstens een halfuur matig intensief te bewegen. Fietsen, zwemmen, tuinieren; alles is prima, zolang je het niet overdrijft. Luister naar je lichaam, maar wees niet te zacht.
- Regelmatige beweging voorkomt spierweefselafbraak en helpt osteoporose (botontkalking) af te weren.
- Een warm bad of douche kan stijve spieren en pijnlijke gewrichten soepel maken.
- Massages ontspannen de spieren en zijn prettig bij overgangsklachten zoals slapeloosheid of stress.
- Yoga houdt je soepel en kan stijfheid verminderen.
- Zorg voor een gevarieerd eetpatroon met een overvloed aan groenten, fruit, noten en onverzadigde vetten. Goede voeding houdt je fit en kan ontstekingsreacties in de gewrichten tegengaan.
- Vermijd voedingsmiddelen zoals suiker, alcohol en cafeïne.
- Zorg voor voldoende rust en ontspanning.
- Overgewicht heeft een grote invloed op gewrichtspijn. Bovendien beweeg je gemakkelijker als je een gezond gewicht hebt. Probeer je gewicht onder controle te houden.
- Naast pijnstillers, die met mate gebruikt kunnen worden, lijken vrouwen voordeel te hebben bij acupunctuur.
- Een voedingssupplement zoals Proflexen kan extra ondersteuning bieden. Hoewel de werking ervan nog niet wetenschappelijk bewezen is, melden veel mensen dat zij er baat bij hebben.
Wanneer naar de dokter?
Gewrichtspijn kan ook een symptoom zijn van een gewrichtsontsteking, zoals jicht of reumatoïde artritis. Deze aandoeningen worden behandeld met andere medicijnen. Raadpleeg daarom je huisarts als het pijnlijke gewricht ook warm, rood en/of gezwollen is. Overleg ook met de huisarts als de spier- of gewrichtspijn erg hevig is, of als je spierkracht steeds verder afneemt.
Meer informatie is te vinden op https://www.healthcarechain.nl
